Thor Park: parkeren in een circulair laboratorium
Beelden
‘Ontwerpen maakt onze hoop en dromen zichtbaar. Het is het eerste signaal van menselijke intenties.’
(William McDonough (°1951), architect, initiatiefnemer Cradle 2 Cradle)
Hoewel er nog een hele weg af te leggen is, beseft de bouwsector dat o.a. de schaarste aan grondstoffen ons uitnodigt onze bouwtradities kritisch te evalueren in functie van allerhande duurzaamheidsaspecten. Circulair bouwen is daar ongetwijfeld één van. Volgens Kasper Guldager Jensen, architect bij 3XN architects in Kopenhagen, is de definitie van een circulair gebouw: ‘een tijdelijke samenkomst van producten, componenten en materialen met een gedocumenteerde identiteit, in een vorm die voor een benoemde periode een bepaalde functie kan vervullen, waarbij de herkomst en mogelijke herbestemming gedocumenteerd zijn en blijven.’ Deze definitie staat bol van uitdagingen voor architecten en ingenieurs, maar zeker ook voor bouwheren. De voedingsbodem van deze uitdagingen is een stapsgewijze mentaliteitswijziging, een evolutionaire bewustwording om bestaande systemen te durven herdenken. Architects in Motion (AIM) is bereid deze uitdaging aan te gaan en ontwierp onder impuls en in opdracht van de stad Genk een parkeergebouw dat volledig demontabel is. Het was een uitdrukkelijke wens die bij de wedstrijdopdracht werd geformuleerd.
Parkeergebouw Thor Park in Genk is gesitueerd op de T2 Campus en biedt plaats aan 456 auto’s. De typologie ‘parkeergebouw’ staat niet meteen synoniem met begrippen als ‘vernieuwend’, ‘geïnspireerd’, ‘esthetiek’, … Tal van voorbeelden in de rand of het centrum van steden en op plaatsen waar veel mensen met de auto op bepaalde momenten samenkomen (winkelcentra, sportinfrastructuur, evenementenhal, …) zijn er het tastbare bewijs van en zijn vaak een smet op de omgeving en de aanzet tot stedelijke verkankering. Uitgaande van hun missie waarin glocalisering, onderzoekend ontwerpen en projectgebonden reflectie centraal staan, vond AIM het een evidentie om samen met de opdrachtgever op zoek te gaan naar de essentie van deze opdracht en deze te vertalen naar de noden en nieuwe inzichten van de 21ste-eeuwse maatschappelijke context in het algemeen en de plaats dat architectuur daarin opneemt in het bijzonder.
Het resultaat is een volledig gestandaardiseerd, circulair, demonteerbaar gebouw dat zonder problemen in de lengte, breedte en hoogte uitgebreid of zelfs verplaatst kan worden. Bij een eventueel einde van de functionele levenscyclus kan hergebruik van alle afzonderlijke elementen in een ander project overwogen worden!
Circulatieconstructie
Het gebouw telt zes bovengrondse parkeerniveaus en beschikt over twee volledig gescheiden circulatiecircuits voor in- en uitgaand verkeer. Deze circulatiezones bevinden zich op de twee koppen van het gebouw, het middendeel wordt zo volledig gereserveerd voor parkeren. De constructie is volledig zichtbaar en duidelijk: de draagstructuur is uitgevoerd in verzinkt staal, de vloeren bestaan uit voorgespannen betonnen TT-liggers. De parkeervloeren bestaan uit 20 modules van 16m x 5m (5 m per parkeervak en rijbaan van 6 m) waarbij tweezijdig parkeren mogelijk wordt gemaakt. Per niveau zijn er 16 standaard parkeermodules met 4 vakken, per 2 gekoppeld in de breedte en goed voor 64 auto’s. Op de overige twee modules wordt de breedte van de parkeervakken aangepast voor rolstoelgebruikers en ouders met kleine kindjes. Om deze te laten passen in de standaard modulebreedte worden 2 aangepaste vakken telkens gecombineerd met een standaardvak. De secundaire draagstructuur is voor het dak 90° gedraaid: op de primaire kolomstructuur werden stalen profielen van 16 m lengte geplaatst waardoor de steeldeck slechts 5 m moet overspannen. Het regenwater van het dak wordt opgevangen. Ongeveer de helft van het dak werd voorzien van zonnepanelen. Op de resterende oppervlakte werden geprefabriceerde groendakelementen geplaatst zodat het dak groen en opwekken van hernieuwbare energie combineert.
De circulatiemodules bevatten een rijhelling – samengesteld uit een staalstructuur en betonnen vloerplaten - en een verticale circulatiekern uit demonteerbare prefabbetonnen elementen. Er zijn twee trappen en één lift voorzien. Op het gelijkvloers zijn in deze circulatiemodules extra functies opgenomen: betaalvoorzieningen met frisdrankautomaten, een middenspanningscabine, een datalokaal, een poetsberging, een fietsenstalling en een technisch lokaal annex watermeterlokaal. De doordachte zonering maakt het gebouw duidelijk afleesbaar.
Esthetiek
Nog meer dan de grondplannen spreekt het ontwerp van de gevels tot de verbeelding. Het werd een uitstalraam van hoe AIM omgaat met een op eerste zicht banale opdracht. De gevel is opgebouwd uit een dubbele structuur. De binnenste, interne structuur bestaat uit stalen elementen met metalen draadnet met een hoogte van 150 cm. Enerzijds vormen ze op de verschillende niveaus een 120 cm hoge borstwering, anderzijds onttrekken ze de kopse kanten van de betonnen TT-liggers die op de stalen profielen van de structuur liggen, aan het zicht. De buitenste structuur hangt 60 cm voor de dragende, stalen structuur van het gebouw en is ermee verbonden met kokerprofielen. Ze heeft geen dragende functie, het is als het ware een vliesgevel, eveneens uitgevoerd met stalen elementen waarvan sommigen met metalen draadnet, t.t.z: er werd een interessant patroon ontworpen waarin gevelvlakken met respectievelijk drie en twee elementen van draadnet voorzien werden. Tussen de twee gevelstructuren, ter hoogte van de elementen met draadnet, werden op consoles per niveau, automatisch geïrrigeerde plantenbakken geplaatst met klimplanten. Het is de bedoeling dat ze de gevel zo snel mogelijk van een ‘groen kleed’ voorzien om het geheel optimaal te laten versmelten met de groene omgeving van de campus. Het stalen gebouw met industrieel allure krijgt een natuurlijke textuur, de hardheid van het materiaal wordt verzacht door de beplanting. De ‘koude harde’ gevel krijgt de ‘zachte, warme’ tactiliteit van de natuur uit de omgeving.
Duurzaamheid
Een ander opvallend element in de gevel is het grote groenkleurige fotovoltaïsch zonnepaneel. Op vraag van de Stad Genk was AIM op zoek gegaan om een ‘uithangbord’ te verwezenlijken dat de duurzame gedachte en de innovatieve gebruiksmogelijkheden van PV-panelen in de kijker zou zetten. In samenwerking met EnergyVille en Soltech werd een gevelelement in glas op glas-panelen gemaakt met tussen de lagen een afbeelding ontworpen door AIM i.s.m. PSG group. Het immense gevelpaneel wordt met een innovatief minimalistisch ophangsysteem aan de structuur van het gebouw bevestigd. Net zoals op het dak vinden we ook in het gevelontwerp die combinatie groen en hernieuwbare energie terug.
Het gebouw geeft een solide en tegelijkertijd transparante indruk. De circulaire, duurzame en economische bouwwijze straalt soliditeit, flexibiliteit en compactheid uit. Daarbij spelen de doordachte materiaalkeuze en ingenieuze assemblage een cruciale rol in het duurzaamheidsverhaal. Op vlak van energiebeheer werd de ‘trias energetica’ gevolgd. De open structuur beperkt het gebruik van kunstlicht en maakt mechanische ventilatie voor rook- en warmteafvoer overbodig. De gewonnen energie wordt gebruikt voor het gebouw (10 oplaadpunten voor elektrische wagens, lift, signalisatie, verlichting) en/of wordt afgegeven aan het stadsnet. Het gebufferde regenwater wordt aangewend voor de irrigatie van de groengevel. De gevel zogt voor een esthetische en ecologische meerwaarde: het dringt het fijn stof en CO2 terug, werkt geluiddempend en levert op natuurlijke wijze schaduw en koeling in het gebouw.
Conclusie
Het ontwerp van het Thor Park in Genk onderstreept de wil van AIM om elk gebouw als een studieobject te beschouwen waarbij ze teruggrijpen naar hun DNA: door te reflecteren over de gestelde ontwerpvragen en deze te toetsen aan de ruimere stedenbouwkundige en landschappelijke context en door in te spelen op nieuwe, interessante tendenzen, geven ze antwoorden op bredere maatschappelijke vragen. Architectuur is voor hen een constant evoluerend laboratorium. Hun typische horizontale manier van werken is voor hen daarbij de enige garantie op succesvolle resultaten. Op vlak van circulariteit heeft de bouwwereld maar zeker ook de algemene economie nog grote stappen te zetten. AIM is zich bewust van die noodzakelijke reconversie en is bereid de uitdaging aan te gaan. Stap voor stap. Maar doelgericht.
Lees ook:
Onze website gebruikt cookies om uw ervaring te verbeteren en onze dienstverlening te optimaliseren. Lees ook de Privacy & Policy