Bij Architects in Motion geloven we sterk in de kracht van innovatie om historische gebouwen een toekomst te geven. De renovatie van de Abdij van Brecht is hier een prachtig voorbeeld van. Dankzij gedetailleerd uitgewerkte BIM-modellen (Building Information Modeling) kunnen we het ontwerp volledig in 3D visualiseren en de plannen op een unieke manier presenteren aan de zusters.
made-in.be, Heilig Hartziekenhuis Mol investeert in toekomst met nieuwe vleugel ‘HartBouwt’, 04/2025
made-in.be, Spraakmakend | Turnhouts architectenbureau ontwerpt renovatie trappistinnenabdij in Brecht, 03/2025
De Tijd, ‘Onze vorm van cohousing maakt wonen in de stad betaalbaarder én socialer’, 12/2023
AR-TUR, Architectuur in de Kijker: Centrum voor Algemeen Welzijnswerk De Kempen, 11/2023
Drisag, Bij De Kern moeten patiënten zich op hun gemak voelen, 11/2022
Equitone, Circulair bouwen centraal in uniek project ‘De Bleeken’ in Retie, 09/2022
Circubuild, Architects in Motion ontwerpt in Balen circulair woonproject met veel groen, 08/2022
GVA, Bakkerij Dellafaille eerste voedingszaak op Nieuw Zuid: “Geschenk uit de hemel”, 08/2022
Samen met de bevolkingsdichtheid groeide in de vorige eeuw de handelsnijverheid in de dorpskernen evenredig. Kleinhandelszaken boden een antwoord op deze groei door naastliggende panden aan te kopen. In het dorpscentrum ingebedde ambachtelijke nijverheid zocht en vond echter extra ruimte door het verwerven van braakliggende achterliggende gronden en bouwgronden. Door deze vaak willekeurige expansie ontstonden in woonkernen aanvankelijk kleine bedrijven met weinig of geen maatschappelijke impact, maar gaandeweg door verder automatiseren en industrialiseren, nam de druk op de directe omgeving toch toe. Hoewel deze dense stedenbouwkundige verwevenheid de Vlaamse lintbebouwing annex binnengebieden typeert, is ze nu vaak een doorn in het oog van de gemeentebesturen en de buurtbewoners. In de optimalisatie van deze stedenbouwkundige anomalieën is er zeer zeker een belangrijke rol weggelegd voor planners en architecten. Door de historische context te revitaliseren en te verzoenen met de hedendaagse visie op hoe een leefbaar dorpscentrum functioneert, kunnen nieuwe evenwichten gevonden worden.
Houthandel Van Mechgelen in Arendonk is zo’n doorgegroeid ambachtelijk bedrijf. Gelegen in het centrum, aan de Wampenberg en in het binnengebied dat gedefinieerd wordt door de Wampenberg, de Wampestraat en ’t Zand, is er sprake van een prominente aanwezigheid van commerciële activiteit in deze woonzone. Bart Janssens van Architects in Motion (AIM) werd gecontacteerd om een nieuwe showroom te ontwerpen. Bij de aanvaarding van deze opdracht was het meteen duidelijk dat dit gebouw en de inplanting ervan op de site cruciaal zou zijn voor het goed functioneren van het geheel. Tenslotte zou de showroom midden in het dorp, in een typisch Vlaams straatbeeld ontworpen moeten worden. Daarvoor vond hij het belangrijk om eerst een voorbereidende studie te maken van de totaliteit. Op basis van een inventaris van de producten, activiteiten en de bijhorende plaatsinname op het terrein, werd een organigram opgemaakt met een nieuwe zonale ordening van de totaliteit. De verschillende verkeersstromen - intern en extern - werden bekeken, waarbij de inefficiëntie van de op het terrein verspreide stockagezones en andere bestaande praktische en organisatorische pijnpunten mee in rekening werden gebracht. Alle gebouwen werden geïnspecteerd en beoordeeld of ze al of niet behouden konden blijven in het nieuwe project. Op basis van al deze ontwerptechnische en organisatorische beslissingen werden de eventuele mogelijke locaties van de showroom zorgvuldig tegen elkaar afgewogen. Bart Janssens had als voornaamste esthetische principe gesteld dat de nieuwe showroom ontworpen diende te worden in dezelfde korrelgrootte, dezelfde schaal als de omgeving. Tegelijkertijd moest de typologie van het nieuwe gebouw refereren aan enerzijds ‘de woning’ en anderzijds ‘de industriële activiteit’.
Links naast de bestaande, voor de bezoekers te onzichtbare, toegangsweg stond een oude woning met een bijhorende schuur. Aan de andere zijde stond een oude woning met bijgebouwen. Deze gebouwen werden gesloopt en maakten plaats voor de nieuwe showroom en een logischer gedimensioneerde transparante oprijzone die de veiligheid en de bereikbaarheid van de site positief zal beïnvloeden. In combinatie met de nieuwe oprit voorziet de architect een groenzone die deels zal fungeren als showroom voor speeltuigen. In tegenstelling tot het warrige circulatiepatroon van de bestaande toestand, worden met één duidelijke ingreep alle verkeersstromen geordend. De toegangsweg eindigt op een rondpunt dat het centrale circulatiehart wordt van de site. Alle vitale onderdelen van de houthandel – de klanten- en personeelsparkings, de los- en laadzone voor vrachtwagens, de overdekte en niet-overdekte stockageruimtes, de toegang tot de showroom, de te behouden bestaande atelierruimtes – zijn rechtstreeks toegankelijk via deze nieuwe weg, waardoor de site te beheren is met één enkele toegangscontrole.
Een groene bufferzone van 3 m breedte scheidt de site rondomrond van alle aanpalende eigendommen. De braakliggende bouwgrond gelegen aan de Wampenberg wordt in het nieuwe ontwerp een reserve stockageruimte die als groenzone ingericht en onderhouden wordt.
Zoals reeds vermeld, wou Bart Janssens van AIM bij het ontwerpen van de nieuwe showroom twee ontwerpprincipes hanteren: het gebouw moest de korrelgrootte hebben van de omliggende gebouwen, in casu woningen, en het moest desondanks qua uitstraling ook de semi-industriële architectuur die de missie van het bedrijf wil onderstrepen, representeren. De keuze van hout als belangrijkste bouwmateriaal was daarom een evidentie.
De showroom die zich uitstrekt over 2 bouwlagen is via de achterzijde van het gebouw bereikbaar. Een horizontale betonnen accent doet dienst als luifel en scheidt zichtbaar de twee bouwlagen. De onderste bouwlaag is opgevat als een betonnen structuur van kolommen en balken. De bovenste bouwlaag is opgebouwd met houten spanten uit CLT. Naast de ruime toonzaal over 2 bouwlagen omvat het programma van het gelijkvloers nog enkele kantoren voor de directie, een vergaderzaal en personeelsruimte.
Om de visibiliteit van de showroom op het gelijkvloers te optimaliseren werden de drie gevels zoveel mogelijk van glas voorzien. De gevels van de functionele ruimtes zijn in zichtbaar beton uitgewerkt. Via een interne trap in de dienstenzone van het gelijkvloers bereik je de personeelslokalen (eet- en kleedruimte) op de verdieping. Terwijl het hellend dak van de showroom zich in dezelfde richting manifesteert en de vorm van een sheddak suggereert, is het dak boven de personeelsruimtes 180° gedraaid en vormt het met de laatste tand van het sheddak een traditioneel zadeldak.
De dak- en gevelafwerking zijn uitgevoerd in thermowood. Om het industriële ontwerpprincipe te onderstrepen zijn de dragende spanten en bevestigingspunten in de gevel zichtbaar.
Bart Janssens van AIM ging bij het ontwerp van deze gelaagde opdracht uit van de gedefinieerde pijnpunten van de organisch gegroeide bestaande situatie. Door deze aan de hand van een studie bloot te leggen en een gepast antwoord te zoeken op alle onderliggende vragen, werd het nieuwe ontwerp een perfect voorbeeld van hoe men in een stedenbouwkundig arbitraire schemerzone, waarin de focus op een esthetische en functionele totaliteit verloren ging, toch tot duidelijk afgelijnde oplossingen kan komen. Architectuur krijgt op die manier een organiserende functie die meer is dan het ontwerpen van een gebouw.
DEEL